White paper, bir kurum ya da şirket tarafından, geliştirilmiş bir ürünün teknik detaylarını barındıran belgedir. Teknik döküman olarak da ifade edilebilen white paper, ürünle ilgili bilinmesi gereken teknik altyapı ve metodoloji ile ilgili detayları barındırmaktadır. Bitcoin’in geliştiricisi olan Satoshi Nakamoto, Bitcoin’i bir white paper ile duyurmuştur. White paper, içeriğinde ürünün hangi problemin çözümü olduğu, sunulan çözümlerin teknik detaylarını, projenin yol haritasını barındırabilmektedir. Konsept olarak bir teknik destek dökümanı olmayan white paper, özellikle kripto para ekosisteminde geliştirilen projelerde sunulan bir belge olmasıyla dikkat çekmiştir. 

Bir projenin hangi sorunların çözümü olacağına ve bu sorunu çözerken nasıl bir yolun izleneceğine dair bilgiler barındıran white paper, bu süreçte kullanılacak teknik detayları ve diğer bilgileri barındırmaktadır. White paper nasıl yazılır sorusunun yanıtı da, “hangi problemin nasıl çözüleceğinin net bir şekilde anlatılması ile” şeklinde verilebilir. White paper coin piyasasında birçok projenin ilk adımı olarak hazırlanmış belgedir. Bitcoin white paper belgesinin, Bitcoin web sitesinde sunulması ve tüm dünyaya tanıtılması, milyonlarca kişinin projenin detaylarını öğrenmesini sağlamıştır. Ethereum, Avalanche ve diğer kripto para projelerinin tamamında yer alan white paper, genellikle resmi web sitede yer alan bir bağlantı ile erişilebilmektedir. 

White paper yazımında, ürün ve çözmeye çalışılan problemle ilgili detaylar, somut bir şekilde ve mümkün olduğunca analitik verilere dayandırılarak ele alınmaktadır. Projenin sahip olduğu teknik altyapılar, hedef doğrultusunda atılacak adımlar ve diğer bilgiler white paper’da yer almalıdır. White paper hazırlarken, grafik ve veriyi görselleştirebilecek diğer yapılar kullanılabilmektedir. Coin white paper hazırlarken, özellikle tokenomics ve yol haritası gibi aşamalarda, görselleştirilmiş verinin kullanılması belgeyi okuyanlar için önemlidir. 

White Paper Nedir?

Bir şirket, topluluk ya da kuruluş tarafından detaylı ancak sade bir şekilde anlatılmak istenen bilgilerin yer aldığı bir belge olan white paper, somut bilgi ve kanıtlara dayalı olarak bir fikrin, ürünün anlatıldığı bir içeriktir. Bilgilendirici bir içerik formuna sahip olan white paper, bir ürünü pazarlamaktan ziyade anlatmak için hazırlanır. Buna karşın white paper örneklerine bakıldığında, bir ürünü tanıtmak kadar aynı zamanda pazarlamak da ön plandadır. Teknik dökümanı okuyan yatırımcı ya da projeyle ilgili kişiler, yatırım kararlarını white paper’da yer alan bilgilere göre alabilir. Bu noktada, white paper bir pazarlama içeriği olarak da ele alınabilmektedir.

Kripto paraların white paper ile ilişkisi, günümüzde birçok projenin bir teknik döküman barındırması ile açıklanabilir. Bununla birlikte, kripto para piyasasında ilk white paper, Bitcoin white paper’ı olmuştur. 2008 yılında Satoshi Nakamoto adlı, kimliği halen bilinmeyen anonim bir kriptografi uzmanı tarafından hazırlanmış white paper, Bitcoin ile ilgili bilinmesi gereken teknik altyapı bilgilerini içermektedir. Bitcoin white paper’ında, Bitcoin’in geliştirilme amacı, madencilik sisteminin yapılma şekli, BTC ağ ödülleri, gizlilik ve hash algoritmaları, maksimum arz gibi temel bilgiler yer almaktadır. Bitcoin’den sonra geliştirilen diğer coin’lerde de, bu bilgiler white paper belgesinde bulunmakadır. 

White paper belgelerinin yazılımı genel olarak teknik bir dil içermektedir. Akademik makale seviyesinde olan white paper’ların hazırlama süreci oldukça titizlikle ele alınması gereken bir durumdur. Anlatım dilinin üst düzey olduğu white paper’lara alternatif olarak, light paper belgeleri çok daha az teknik bilgi gereksinimi ile ortaya konulan belgelerdir. White paper, alanında uzman kişilere bir ürünle ilgili bilinmesi gereken tüm teknik ve somut bilgileri sunarken, light paper ise daha çok hedef kitleye ürünü anlatma ve pazarlama odaklı bir içeriktir. 

White Paper Neden Yazılır?

White paper, bir ürünün ya da hizmetin sahip olduğu teknik detaylarıyla sunulduğu bir dökümandır. Bir şirket ya da kurum tarafından, ürünle ilgili somut bilgilerin verildiği white paper, insanlara bu ürünün hangi sorunun çözümüne odaklandığını, bu sorunu nasıl çözeceğini ve bilinmesi gereken diğer bilgileri aktarmaktadır. Kripto paraların birçoğunda yer alan white paper, ilk olarak Bitcoin ile anılmıştır. Kullanımı Bitcoin’den daha eski olmasına karşın white paper, bugün birçok kripto para projesinde, coin’in ortaya çıkma nedenini, teknik altyapısını ve diğer bilgileri içermesi ile en önemli belgeler arasındadır. Bitcoin white paper Türkçe olarak ya da Ethereum white paper Türkçe olarak erişilebilmektedir. Bu dökümanların ana amacı, bir ürünle ilgili bilinmesi gereken tüm bilgileri hedef kitleye ulaştırmaktır. White paper hazırlanırken, dikkat edilmesi gereken birçok nokta mevcuttur. Belgede yer alan bilgilerin doğru olması bunların başında gelmektedir. Akademik bir dilde hazırlanması gereken white paper, bir pazarlama içeriğinden ziyade bilgilendirici formda olmalıdır. Kripto white paper örnekleri incelendiğinde, bu durum görülebilmektedir. Ethereum white paper ya da Cardano white paper belgelerinde, projenin hangi sorunları çözmek için yola çıktığı ve bu doğrultuda hangi teknik altyapıları kullanacağı belirtilmiştir. 

White Paper Nasıl Yazılır?

Bir white paper, proje ile ilgilenen kişilerin okuyacağı ilk dökümanlardan biridir. Kripto para piyasasında white paper Bitcoin ile birlikte ortaya çıkmış olsa da Ripple white paper ve Chiliz white paper gibi birçok projenin teknik dökümanı, yatırımcılar tarafından incelenmiştir. Coinmarketcap ya da Coingecko gibi kripto para piyasasıyla ilgili herkesin takip ettiği platformlarda, Avax white paper ya da Reef white paper gibi teknik dökümanların bağlantılarına erişilebilir. Bu durum da, white paper yazımının önemini göstermektedir.

Teknik döküman hazırlanırken, bilinmesi gereken tüm bilgileri en sade haliyle anlatmak ilk öncelik olmalıdır. Kripto paraların öncüsü Bitcoin’in white paper belgesi, dünyaya ilk kez anlatılan bu teknolojiyi yalnızca 9 sayfada özetlemeyi başarmıştır. White paper belgesinde, ilk olarak projenin adı, hedefi ve hangi problemleri çözmeye çalıştığı anlatılmalıdır. Akademik bir dil içermesi beklenen white paper belgesinde, proje ile ilgili bilimsel hesapların, grafiklerin ve projenin mimarisinin bilgileri yer alır. Günümüzde, ICO ya da farklı bir amaç için geliştirilmekte olan bir coin projesinin white paper’ında en çok yer alan bilgiler içinde tokenomics yapısı ve yol haritası gelmektedir. Kullanıcıların ve yatırımcıların görmek istediği temel bilgiler, white paper belgesinde yer alabilir.

Bitcoin White Paper Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kripto paraların öncüsü Bitcoin’in en ilgi çekici yanlarından biri, anonim bir gönderici tarafından bir white paper belgesi ile paylaşılmış olmasıdır. Bitcoin’in altyapısını, hedefini ve dayandığı teknolojileri içeren white paper’ı, bir e-posta listesinde 2008 yılının Ekim ayında yayınlandı. Bitcoin, merkeziyetsiz yapıdadır ve bir kurucusu, yöneticisi yoktur. E-postanın altında imzası olan Satoshi Nakamoto’nun kim olduğu hakkında bir bilgi yoktur.

Bitcoin white paper belgesinde, “Bitcoin” ifadesi yalnızca balıkta geçmektedir. White paper belgesinin başlığı ise “Bitcoin: Eşlerarası Elektronik Nakit Sistemi”dir. 9 sayfadan oluşan ve 3000 sözcüğe yakın uzunluğa sahip olan Bitcoin white paper belgesi, içeriğinde Bitcoin sisteminin neleri değiştireceğinden bahsetmektedir. Orijinali İngilizce olan Bitcoin teknik dökümanına Türkçe çevirisi ile de ulaşmak mümkündür. 

White Paper Düzeni Nasıl Olmalıdır?

Kripto paralarda teknik dökümanlar, belli bir düzende olmalı ve belli bilgileri içermelidir. Tezos white paper, Decentraland white paper ve Vechain white paper incelendiğinde, genel bir düzenin olduğu görülmektedir. Hem blokzinciri ağının, coin’in kullanıcıları hem de potansiyel yatırımcılar için white paper’ın iyi bir düzende ele alınmış olması, istenen bilgileri doğru bir şekilde aktarması önemlidir. Bu nedenle white paper düzenine uygun bir döküman oluşturulmalıdır.

• Başlık: Kripto para white paper’ın başlığı sade ve anlaşılır olmalıdır. Bitcoin white paper’ında yer alan 5 sözcükten oluşan cümle, BTC’yi en sade şekilde özetlemektedir.
• Uyarılar: Feragatname olarak da yer alabilecek bu kısımda, kripto paranın kullanımı ile ilgili yapılması gereken uyarılar belirtilmelidir.
• Amaç: Bir projenin amacı, white paper belgesinde odak noktasında olmalıdır. Özellikle kripto para gibi on binlerce projenin geliştirildiği bir ekosistemde, bir coin’i diğerinden ayıracak benzersiz yönlerine vurgu yapılmalıdır.
• Arz bilgileri: Kripto paranın tokenomics yapısı ve arz bilgileri yatırımcıların en çok merak ettiği konular içindedir. Toplam arz, sınırlı arz ve maksimum arz bilgileri, white paper’da açık bir şekilde belirtilmeldir. 
• Projenin ekibi: Projede yer alan geliştiricilerin ve diğer departmandaki yönetici seviyesindeki üyelerin isimleri ve deneyimleri, white paper’larda yer alabilir.
• Yol haritası: Günümüzde birçok kripto para projesinin white paper belgesinde yol haritası en önemli bilgilerden biridir. Yıllık ve çeyreklik bazda nelerin hedeflendiği bir roadmap ile paylaşılabilir ve yatırımcıların, projenin hedeflerini daha net görmesi sağlanabilir.

White paper hem içerdiği düzenle hem de barındırdığı bilgilerle, okuyanlar için tatmin edici bir içerik sunmalıdır. Ada white paper ve Polkadot white paper dökümanlarına bakıldığında proje ile ilgili merak edilen soruların sade bir şekilde verildiği görülebilir. White paper düzeninde iyi bir başlık ve özet, arz gibi teknik bilgiler, ekip ve yol haritası en önemli başlıklar içinde yer almaktadır.