Merkeziyetsiz finans dünyasında çok kullanılan terimler içinde yer alan flash loan, klasik finansın bir parçası olan kredi borcu almanın, DeFi odaklı bir çözümüdür. Merkeziyetsiz finans platformlarında alınabilen bir teminatsız borç türü olan flash loan, çok kısa süre içinde gerçekleşen bir borç alma işlemidir. İşlemin flash loan olarak adlandırılmasının nedeni de bu hızdır. Ethereum blokzincirinde yer alan bir DeFi’de, her 15 saniye içinde bir blok oluşturulur. Akıllı kontratlar tarafından yönetilen borç alma ve verme işlemleri içinde flash loan, her 15 saniyelik dilim içinde borç işleminin tamamlanmasına dayanır.
Flash loan ile borç alan kullanıcıların amacı, genel olarak bir blok oluşma süresi içinde arbitraj gibi işlemlerle kâr elde etmektir. Ancak flash loan attack olarak adlandırılan flaş kredi saldırıları, kripto para piyasasını manipüle edecek hamleler barındırabilir. Geçmişte bazı DeFi platformlarında yaşanan bu durumlar flaş kredi saldırısı olarak ifade edilmektedir. Kripto para borsalarında hem DeFi hem de merkezi borsa ekosistemi birbirine bağlıdır. Birkaç saniyelik kısa bir süre içinde dahi olsa, bir yatırımcının milyonlarca dolarlık bir kripto paraya sahip olması piyasayı bozabilecek bir etki yapabilir. Bu nedenle, flash loan merkeziyetsiz finans dünyasında bazı yatırımcılar tarafından bir açık olarak tanımlanmaktadır.
Flash Loan Nedir?
Flaş krediler, merkeziyetsiz finans platformlarında bir blok süresi içinde verilen ve geri alınması istenen kredi türleridir. Teminatsız bir kredi türü olan flash loan için, DeFi kullanıcılarının bir teminat vermesi gerekmez. Bu işlem için ilgili platformda kredi talebinde bulunmak yeterlidir. Flaş kredinin herhangi bir krediden farkı ise kredinin aynı işlem içinde, yani blokzincirinde aynı işlem blogu içinde geri ödenmesidir. Bu durum, Ethereum blokzinciri için 15 saniyedir. Yani Ethereum tabanlı bir merkeziyetsiz borsada flash loan kullanıldığında, bu kredi 15 saniye içinde geri ödenmelidir. Akıllı sözleşmelerin olanak tanıdığı bu borçlarda, çok kısa süreli de olsa işlem yapılabilmektedir.
Akıllı sözleşme aracılığı ile alınan bu kredilerde, kod yapısı kredinin ödenmesini zorunlu kılar ve geri ödeme sözleşmesi kripto parayı teminat altına alır. Bununla birlikte flash loan kredisi kullanımında tartışma yaratan konu ise, alınan kredi tutarı ile kısa süre içinde dahi yapılabilecek işlemlerin piyasayı bozucu etkisi olabilmesidir. Hem spot piyasada hem de vadeli işlemlerde, borç alınan tutarla yapılan işlemler alım satım tahtalarını etkileyebilmektedir. Bu durum, işlemin bir flash loan saldırısı olarak adlandırılmasına neden olmuştur.
Flash Loan Özellikleri Nelerdir?
Teminatsız kredi türü olan flash loan, bir blok süresi içinde alınan ve aynı süre içinde geri ödenmesi gereken bir kredidir. Flash loan ne demek dendiğinde, ani kredi ya da flaş kredi ifadeleri kullanılabilmektedir. Flash loan kredisi ile yapılan işlemler, DeFi platformlarının bir açığı değildir, birçok kişi bu kredileri kullanabilir ve kredilerin geri ödenmesi akıllı sözleşme ile güvence altına alınmıştır.
Flash loan kredileri, DeFi platformlarından alınabilen kredilerdir. Bir blok süresi içinde kullanılıp ödenmesi gereken bu krediler, yatırımcıların genellikle arbitraj işlemi için kullandığı kredilerdir. Farklı merkeziyetsiz borsalarda yapılabilen paralel ya da çapraz işlemler ile, flash loan kredilerinden alınan bakiyeler birkaç saniye içinde kâra dönüştürülebilmektedir. Flaş kredilerin kullanılma nedeni kısa süre içinde bir kâr elde etmektir. Arbitraj, farklı borsalarda oluşabilecek fiyat farklılıklarıdır. Örneğin A borsasında Ethereum 1400 dolar olurken, B borsasında Ethereum 1404 dolar olabilmektedir. Talebe ve borsa dinamiklerine bağlı olarak ortaya çıkabilen bu durum, arbitraj üzerinden gelir elde etmek isteyen yatırımcıların ilgisini çekmektedir.
Flash Loan Nasıl Çalışır?
Flash krediler, bir teminatsız kredi türü olmasından ötürü herkesin başvurabileceği kredilerdir. Bununla birlikte bu kredilerin onaylanması, akıllı sözleşme platformunun ya da DeFi protokolünün kararıdır. Flash loan kredisi alındıktan sonra, kredi tutarı web3 cüzdanına aktarılır ve süre başlatılır. Ethereum blokzincirinde 15 saniye olan süre içinde kredinin kullanılması ve süre dolmadan geri ödenmesi gerekmektedir. Flash loan’ın avantajı, akıllı sözleşmeler üzerinden borç veren ve borç alan kişilerin üçüncü bir kişiye ihtiyaç duymamasıdır. Kredi kullanımında bir aracı olmaması düşük maliyetle kredi verme ve almayı sağlamaktadır.
Flash Loan Attack Nedir?
Flash loan attach, flaş kredi sisteminin kötüye kullanıldığı durumları ifade etmektedir. Flash kredi saldırısı iki farklı şekilde meydana gelebilir. Normal şartlar altında flash loan alan bir kullanıcı bu borcu ödemek zorundadır ve akıllı sözleşme bunu teminat altına alır. Buna karşın kod yapısındaki değişimlerle ve çeşitli alternatif yollarla borç alan kişi, flash loan borcunu ödediğine dair manipülasyon yapabilir ve karşı tarafı borcunu ödediğine inandırabilir. Bu gibi yollarla, flash loan saldırıları borç miktarını çalmak anlamına gelmektedir.
Flash loan saldırısında diğer bir konu ise, DeFi flash loan loan attack olarak da bilinen piyasa manipülasyonudur. Alınan kredi tutarı ile DeFi ekosisteminde belli kripto para varlıkların fiyat değişimlerine müdahale edilebilir. Bu durum piyasayı kasıtlı olarak bozucu bir harekettir. Alınan kredi ile, kısa süre içinde yapılabilen fiyat değişimleri kötü niyetli yatırımcıların DeFi likidite havuzundan milyonlarca dolar çalmasını sağlamış bir durumdur.
Flash Loan Attack Nasıl Önlenir?
Merkeziyetsiz finans dünyası geçmişi henüz birkaç yıllık bir alanı ifade etmektedir. Bu nedenle flash loan saldırısı gibi durumlar zaman zaman yaşanmaktadır. Aave flash loan saldırısı ya da TRX flash loan saldırıları, anlık kredileri kötüye kullanan kişiler tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu saldırıları önlemenin yolları içinde, DeFi protokolleri daha güçlü akıllı kontratlarla saldırı riskini en aza indirmeye çalışmaktadır. Flash loan kredileri ile piyasayı bozucu hareketler yapmaya çalışanlar içinse, fiyat hareketlerinin arz ve talep dengesinin dışına çıkma riskine karşı önlem alınmaktadır.
Teminatsız Flash Loan
Flash loan defi dünyasının sağladığı olanaklardan biridir ve birçok platformda flaş kredi talebi göndermek mümkündür. Flash loan’ın bir kredi olarak özelliği ise teminatsız olmasıdır. Normal şartlar altında bir kredi alındığında iki farklı model takip edilmektedir. Bu modellerden ilki, borç ödeme kapasitesi olan kredi notu değeri, ikincisi ise teminattır. DeFi’lerde yalnızca cüzdan adresi ile etkileşim kurulan bir dünya vardır. Bu ekosistemde flash loan borçlar teminatsızdır. Borcun geri ödeneceğinin garantisi ise akıllı kontratlarda mevcuttur.
Akıllı Kontratlar
Akıllı kontratlar, blokzinciri üzerinde kullanıcıların etkileşime girebilecekleri sözleşmelerdir ve ağ tarafından güvence altına alınmıştır. Değiştirilemez olması ile güvenli bir deneyim sunan akıllı kontratlar, DeFi ve birçok alanda kullanılan protokollerdir. Flaş kredi gibi merkeziyetsiz finans araçları da bir akıllı kontrat ürünüdür. Kredinin nasıl alınacağı, hangi süre içinde geri ödeneceği gibi bilgiler akıllı kontrat ile güvence altına alınmıştır.
Anlık Kredi
Anlık krediler, geleneksel bankacılık dünyasında mikro kredi olarak anılmaktadır. Kripto para ekosisteminde kredi süreçleri ise, ağırlıklı olarak merkeziyetsiz finans protokollerinde gerçekleşir. Lending sistemi sunan DeFi sitelerinde borç işlemi, akıllı kontratlar tarafından organize edilir ve üçüncü kişilerin dahil olmaması nedeniyle maliyetler daha uygundur. Flash loan Binance ve diğer borsaların kullanıcıları için, DeFi sitelerinden alınabilen bir hızlı kredi türüdür. Bununla birlikte bir flaş kredi almadan önce kredi şartları doğru bir şekilde anlaşılmalıdır.
